Ik weet het nog wel van vroeger hoe leuk ik het als kind vond om iets te maken van zoutdeeg. Zoutdeeg wordt trouwens ook wel brooddeeg genoemd, volgens mij is het maar net hoe jij het geleerd hebt. Het is in elk geval allebei hetzelfde. Ooit heb ik eens een superleuke ketting van zoutdeeg gemaakt met de kinderen van mijn klas voor moederdag. Zoutdeeg is eenvoudig te maken. De meeste ingrediënten heb je waarschijnlijk gewoon standaard in huis. Het is daardoor leuk om te maken als je merkt dat de kinderen zich vervelen. Maak brooddeeg met ze en ga mooie zoutdeeg figuurtjes maken! Wedden dat je kinderen die superleuk vinden?
Lees ook: papier marmeren met kinderen
Lees ook: tips om zelf slijm te maken
Inhoudsopgave
Recept voor zoutdeeg of brooddeeg
Zoutdeeg is heel makkelijk om te maken. Als je kinderen hebt van een jaar of 10, dan kunnen ze het waarschijnlijk ook al zelf. Jongere kinderen zou ik nog wel begeleiden, als je tenminste niet wil dat de hele keuken onder de bloem zit 😉 Er zit nog een educatief aspect in ook als je ze laat helpen met het maken van het deeg: doordat ze moeten wegen en meten leren ze iets over verhoudingen en moeten ze rekenen. Twee vliegen in één klap dus. Voor jonge kinderen is het trouwens niet erg als ze per ongeluk een hapje nemen, zoutdeeg is niet giftig. Ze vinden het waarschijnlijk niet lekker, want het is natuurlijk erg zout. Meer dan een hapje is niet de bedoeling, want al dat zout is niet gezond.
Wat heb je nodig om het deeg te maken?
De ingrediëntenlijst die je nodig hebt voor het maken van brooddeeg om figuurtjes van te maken die je later afbakt in de oven zijn: bloem, olie, water en zout. Benadruk goed dat de kinderen dit brooddeeg niet kunnen eten, want de grote hoeveelheid zout is niet goed voor ze. Die van mij stoppen soms stiekem toch iets in hun mond, dus ik zeg het er altijd maar even bij.
3 kopjes of 300 gram witte bloem (geen zelfrijzend bakmeel!)
1 kopje water of ongeveer 150 ml
1 kopje zout of ongeveer 250 gram
1 el olie
Hoe maak je het zoutdeeg?
Doe alle ingrediënten in een kom en meng het door elkaar. Als het te droog is, kun je wat water toevoegen. Is het te nat, dan doe je er een beetje bloem bij. Het is handig om eventuele ringen uit te doen bij het kneden, daar gaat het deeg alleen maar tussen zitten. Wil je gekleurd zoutdeeg maken, dan moet je het water mengen met kleurstof. Verderop in deze blog vertel ik je precies hoe je dat kunt doen.
Spierwit deeg
Als je zoutdeeg maakt van bloem, dan krijg je een beetje gelig brooddeeg. Wil je echt spierwit zoutdeeg maken, dan kun je een ander recept gebruiken. Dit maak je met baking soda (200 gram, lees hier meer over sodium bicarbonaat), maizena (100 gram) en 175 ml water. Om het te maken moet je de ingrediënten in een pannetje doen en deze verwarmen op middenlaag vuur terwijl je voortdurend blijft roeren. Zodra het wat dikker wordt kun je het laten afkoelen, daarna is het klaar voor gebruik.
Waar je aan moet denken voor je gaat werken met brooddeeg
Als ex-juf heb ik natuurlijk heel vaak op school en thuis met kinderen en zoutdeeg gewerkt. Daarom heb ik nog wat tips voor je om aan te denken voor je aan de slag gaat. Ten eerste: zorg ervoor dat je op tafel een zeil hebt liggen of een schilderplank voor ieder kind. Anders heb je een heleboel schoon te maken na afloop. Wijs kinderen er op dat ze proberen niet o de grond te knoeien. Scheelt weer stofzuigen, en de ervaring leert dat als je ze er vooraf nog even aan laat denken, ze voorzichtiger te werk gaan met het zoutdeeg.
Gekleurd zoutdeeg maken
Er zijn twee manieren om het zoutdeeg een kleur te geven: of je voegt vooraf wat kleurstof aan het deeg toe, of je laat de kinderen het achteraf verven. Als je kiest om het deeg vooraf te kleuren, dan moet je vooraf het water kleuren. Dit kun je doen met natuurlijke kleurstof, zoals het kookwater van bietjes, spinazie of door water te mengen met saffraan. Je kunt ook ecoline kopen en daarvan een theelepel door het water mengen. Ecoline koop je bijvoorbeeld hier. Deze zijn een aanrader, doordat ze een pipetje hebben waardoor je heel goed kunt doseren. Je moet dan het recept dus meerdere keren maken, zodat je elke bol deeg een andere kleur kunt geven.
Werken met zoutdeeg is goed voor de motoriek
Je maakt een recept zoutdeeg of brooddeeg niet alleen om leuk van te knutselen. Werken met zoutdeeg is namelijk ook heel goed voor de motoriek. Net als kleien ook heel goed is. Kinderen ontwikkelen kracht in hun vingers en handen door het kneden, en de fijne motoriek wordt ontwikkeld door figuurtjes te maken van brooddeeg. Hierdoor leren ze van deze activiteit ongemerkt ontzettend veel.
Brooddeeg of brooddeeg bewaren
Wie zich afvraagt of het deeg ook vooraf gemaakt kan worden, kan ik geruststellen. Je kunt het deeg namelijk bewaren in een afgesloten zak in de koelkast. Zo kan het wel een week goed blijven! Dat geeft meerdere mogelijkheden. Ten eerste kun je het deeg zelf vooraf klaar maken, als de kinderen bijvoorbeeld op school zijn. Als ze thuis komen, kun je het deeg uit de koelkast pakken en kunnen de kinderen meteen aan de slag. Het andere voordeel is, dat je ook meteen een grote hoeveelheid kunt maken. Verdeel het deeg in bijvoorbeeld 4 porties die je in een zak in de koeling legt. Zo kun je in een week meerdere keren met brooddeeg werken met de kinderen, zonder dat je steeds opnieuw het recept voor zoutdeeg er bij hoeft te pakken.
Leuke ideetjes met brooddeeg om te maken
Op Pinterest kun je natuurlijk een heleboel ideetjes op doen voor het maken van figuurtjes met zoutdeeg of brooddeeg. Ik heb zelf al eens een leuke moederdagblog geschreven waar een idee in staat om te maken met het knutseldeeg, dat idee is ook geschikt voor Valentijnsdag. Natuurlijk kun je er ook kerstversiering mee maken, paasversiering voor in de paastakken, herfstdiertjes voor op de herfsttafel (bijvoorbeeld een egeltje of een eekhoorn) of je geeft de kinderen de tip om een eigen bakkerswinkeltje te maken en daar zelf producten voor de kneden. Denk aan een stokbrood, krentenbol, enz. Uiteraard kun je ze ook gewoon een bol deeg geven en zelf wat laten bedenken. Verrassend om te zien wat ze dan verzinnen!
En nu afbakken!
Je kunt het zoutdeeg meteen bakken in de oven. Dit doe je op 75 graden bij een hetenluchtoven en op 100 graden bij een gewone oven. Door de lage temperatuur moet het deeg wel een uur of 2 a 3 afbakken. Je kunt er ook voor kiezen om het eerst nog een paar uur aan de lucht te laten drogen voor het de oven in gaat. Houd de figuurtjes goed in de gaten als ze in de oven liggen, zodat ze niet verbranden en goed uitharden.
Het spierwitte zoutdeeg afbakken gaat een beetje anders
Als je de versie van maizena en sodium bicarbonaat hebt gemaakt, moet je het iets anders afbakken. Deze versie van het zoutdeeg bak je in ongeveer 1 uur af op 75 graden, en je moet de figuurtjes van halverwege even omkeren. Je kunt de figuurtjes trouwens ook op de verwarming laten drogen, maar dit geeft een minder goed effect. Het duurt veel langer en er breken ook meer stukjes af. Ik zou dus altijd voor afbakken in de oven kiezen.
Verven van de deegfiguurtjes
Als je het zoutdeeg vooraf niet hebt gekleurd, dan kun je het natuurlijk ook gewoon met de kinderen verven als ze gebakken zijn. Dat kan met plakkaatverf, maar ook met Stockmar waterverf. Dat dekt ook goed. Ik vind dat hele fijne verf, omdat je het zo gepakt en opgeruimd hebt. Als de brooddeeg figuurtjes geverfd zijn, moeten ze natuurlijk drogen. Daarna kan er nog een laag vernis overheen. Daar gaat het mooi van glanzen, maar het beschermt ook de verf. Zo zijn de figuurtjes echt blijvend en kun je ze jaar in jaar uit weer gebruiken. Op Pinterest staan trouwens een heleboel zoutdeeg creaties die de moeite waard zijn om eens te bekijken ter inspiratie.
Boeken over het maken van zoutdeeg figuurtjes
Als je het echt leuk vindt om met kinderen met zoutdeeg te werken, dan is het misschien een goed idee om wat boeken aan te schaffen met knutseltips met brooddeeg. Ik vond er een aantal op bol.com die me leuk leken. Ik heb ze niet zelf, dus ik kan niet vertellen welk boek het leukste of meest handig is om aan te schaffen.
Verrassend creatief met zoutdeeg
Het eerste boek dat ik tip is “Verrassend creatief met zoutdeeg“. Dit is geen goedkoop boek, maar het lijkt me wel het meest complete naslagwerk wat je kunt aanschaffen als je aan de slag gaat met het knutselen van zoutdeeg figuurtjes. Er staan meer dan 500 eenvoudige projecten in die stap voor stap worden uitgelegd. Ik herinner me dat mijn moeder vroeger ook zo’n boek had en ik het heel leuk vond om elke stap te kneden en dan uiteindelijk een heel mooi brooddeeg figuurtje te kunnen maken.
Plezier met brooddeeg
Het tweede boek dat ik tip is “Plezier met brooddeeg“. Dit is juist weer een heel goedkoop boekje, waardoor het ook geschikt is om iemand cadeau te doen. Er staan 25 werkstukken in om zelf te maken. Een leuk en betaalbaar boekje, vermoed ik, want ik heb wel andere knutselboeken van Petra Boase en die zijn erg mooi.
Natuurdecoraties van brooddeeg
Wie er van houdt om te knutselen met producten uit de natuur, doet er goed aan om het boekje “Natuurdecoraties van brooddeeg” aan te schaffen. Kinderen leren hier stapsgewijs om bijvoorbeeld fruit te maken.
Brooddeeg basistechnieken
Het boek “Brooddeeg” is speciaal voor kinderen en leert ze alle basistechnieken om met brooddeeg te werken. De moeilijkheidsgraad is steeds aangegeven, dus er is voor elk niveau wel iets dat geschikt is.
Filmpje over zoutdeeg maken
Voor wie nog wat hulp nodig heeft bij het maken van zoutdeeg plaats ik hieronder een youtube filmpje, zodat je precies kunt zien hoe het moet.
Pas op met zoutdeeg bij huisdieren!
Pas trouwens op met het zoutdeeg bij huisdieren. Het schijnt dat hondjes er zelfs aan kunnen overlijden. Voor mensen is zoutdeeg niet zo gevaarlijk, maar toch is het belangrijk om het aan kleine kinderen nog te melden voor ze beginnen. Zorg sowieso dat het uit de buurt blijft bij jonge kinderen, zij kunnen er natuurlijk in stikken als ze het in hun mond stoppen.
Hoeveel zoutdeeg heb je nodig om ongeveer 80 kleine rondjes te maken (diameter ter grootte van een gewoon drinkglas)?